Camera’s en sensoren als extra ogen in varkensstal
Jari Vogels werkt met Staldata.nl al een paar jaar aan sensoren in de stallen van zijn vader. Dit artikel verscheen in vakblad boerderij op 26 februari 2022.
Redactie: Anne-Marie Van Der Linde : themaredacteur varkensdata en varkensstallen
Dat het voeren van een stel gespeende biggen via een livestream zo veel aandacht kreeg, had bedenker Jari Vogels vooraf niet verwacht. Zijn vader Jan deelt al jaren gebeurtenissen in de stal via Twitter, maar omdat Jari al met camera’s experimenteerde was een livestream een logische stap. De camera’s kwamen in de stal om verbeteringen door te voeren. Op het scherm in de kantine is te zien dat een zeug onder de nieuwe roterende borstel door loopt. “Misschien hangt die toch niet goed, ze maken er te weinig gebruik van”, wijst Jari en er wordt direct nagedacht over het lager hangen van de borstel. Met een klik met de muis schakelt de hij door naar de afdeling met gespeende biggen die via de livestream te zien is. De meeste biggen liggen netjes verdeeld over de dichte vloer, zo hoort een hok biggen er in rust uit te zien. Voor vader en zoon Vogels zijn de camera’s duidelijk een extra paar ogen in de stal: “Ideaal voor controle van bijvoorbeeld klimaat en het finetunen van de vloerverwarming. Ze laten met hun liggedrag zoveel zien dat je niet ziet als je in de afdeling bent”, legt Jari uit.
Lees verder onder de foto‘s.
Jari Vogels (26) ontwikkelt met zijn bedrijf Staldata.nl sensoren voor varkensstallen. In de zeugenstal van zijn vader probeert hij de sensoren uit.
Bedrijfsgegevens varkensbedrijf Het Varkenshotel in Erp (N.-Br.)
2 locaties
1.150 fokzeugen
7.400 biggenplaatsen
2.500 vleesvarkens
Via een dashboard krijgt Vogels alle meetwaarden van de sensoren. Via camera's kan bij de varkens mee gekeken worden.
Pionieren met sensoren
De camera’s waren niet de eerste technologie waarmee Vogels begon. Uit interesse probeerde Jari verschillende typen sensoren uit, gewoon om te kijken wat en hoe er te meten was in de stal. “We hadden al internet in de stal vanwege de voerstations. Er hoefde dus niks extra gedaan te worden om sensoren op te hangen, het was aansluiten en meten”, vertelt Jari, terwijl hij een paar sensoren op tafel legt. De grote buisvormige sensor is voor het meten van CO2, de kleine witte voor de temperatuur en relatieve luchtvochtigheid. De temperatuur- en luchtvochtigheidsensoren kosten ongeveer € 10 per stuk en zijn niet speciaal gemaakt voor stalgebruik, maar houden het toch al langere tijd vol.
Bij ventilatoren wordt onder andere CO2 en ammoniak in de uitgaande lucht gemeten.
Stof
Vogels ervaart weinig mismetingen met zijn sensoren. Alleen de stofsensor meldt onnodige pieken: “We gebruiken een spraysysteem tegen stof en dat werkt goed, alleen reageert de sensor op de spray”, wijst Vogels op het dashboardscherm van de sensor. Zodra het systeem aanspringt, piekt het lijntje op het scherm. De sensor bewijst volgens hem dat het sprayen werkt, de stallucht bevat maximaal 10 milligram stof per kuub. In de afdelingen hangt duidelijk minder stof in de lucht.
Met behulp meerdere temperatuursensoren in het kraamhok wil Jari de afdelingstemperatuur verlagen zonder dat het biggennest te koud wordt.
Ideaal voor optimalisatie
De sensoren kwamen op stal omdat Vogels het gevoel had dat het klimaat niet optimaal was: “We kwamen erachter dat er veel temperatuurverschil tussen voor en achter in het hok zat. Dat kon bij de vleesvarkens oplopen tot 4 graden.” De luchtafzuiging zit voor in de afdeling en er werd precies volgens schema geventileerd. “En toch trok het op een of andere manier onvoldoende van achter af naar voren. Toen we er ook een CO2-sensor bij hingen, werd de afwijking pas echt duidelijk.” Inmiddels hangt er een extra ventilator in de afdelingen die voor een betere luchtverdeling zorgt. In eerste instantie hing de CO2-sensor continu in de afdelingen. “Het is belangrijk om voor alle diergroepen en seizoenen de basis te weten en daarop de ventilatie aan te passen. Nu we weten wat de instelling moet zijn, houden we met behulp van de temperatuursensor een vinger aan de pols”, wijst Jari op de klimaatcomputer in de centrale gang.
Momenteel ligt de aandacht op de kraamstal om een beter klimaat voor zeug én biggen te creëren. Volgens de sensor is de inkomende lucht bij de kop van de zeug 23,9 graden, terwijl de sensor naast haar 26 graden meet. De inkomende lucht warmt snel op: de sensor in de inlaat meet maar 12,7 graden. Twee sensoren bij het biggennest geven 25 en 27 graden aan, een ideale temperatuur voor de biggen. Vogels werkt met biggenlampen, maar voert binnenkort een aantal biggennesten uit met een verwarmingselement om te kijken of die het biggennest goed op temperatuur houden, terwijl de hele afdeling wat koeler kan voor de zeugen.
Het voeren van gespeende biggen via een liveverbinding is een grote hit. Vogels heeft een interval tussen de voerbeurten moeten instellen.
Jari legt zich steeds meer toe op sensorgebruik. In een biggenafdeling wordt geëxperimenteerd met verschillende lichtkleuren. Jan plaatste vorige maand nog een filmpje op Twitter waarop de afdeling wel een disco leek. Binnenkort start samen met Wageningen Livestock een onderzoek naar de optimale lichtintensiteit. “Een varken is een schemerdier, maar we hanteren wel 40 lux licht in de stal. We proberen nu een dag/nachtregime uit om te kijken wat dat voor effect op de activiteit heeft”, wijst Jari. Ook staat er een ander onderzoek op stapel om diergedrag te monitoren met camera’s. De boerenzoon biedt collega’s met zijn bedrijf Staldata.nl de mogelijkheid tot het plaatsen van sensoren aan. De laatste tijd merkt hij dat er meer interesse voor de toepassingen komt. Op de site zijn de sensordata live te bekijken.
Het varkensbedrijf waar Jari de sensoren toepast.
De ontwikkeling en ontsluiting van data staat voor de varkenshouderij nog aan het begin, maar wordt wel steeds belangrijker binnen de bedrijfsvoering en de keten. Daarom gaat Boerderij dit thema nadrukkelijk volgen. Mail vragen, tips of voorstellen over dit onderwerp naar anne-marie.van.der.linde@misset.com
